Thám Tử Tư: Điều tra án bằng phân tích vi khuẩn trong đất

Tại New Zealand, phân tích vi khuẩn trong đất trở thành vũ khí mới nhất trong phòng chống tội phạm

Trong câu chuyện The Sign of Four, chính mẫu đất màu đỏ trên đôi chân người bạn tri kỷ của Sherlock Homes cho Thám Tử biết rằng bác sĩ Waston làm bên bưu cục. Các vụ án đời thực cũng vậy, màu sắc là một cách để các nhà khoa học hình sựu phân tích đất ở hiện trường hoặc trên cơ thể nghi can nào đó. Họ có thể kiểm tra thành phần cấu tạo khoáng chất, mật độ đất và dung lượng phấn hoa. Nhưng do giá thuê chuyên gia có kỹ năng và kinh nghiệm quá cao, các ứng dụng này chỉ áp dụng trong các vụ trọng án.

Giờ đây, các nhà khoa học New Zealand hy vọng việc phá án sẽ thực hiện dễ dàng và ít tốn kém hơn, với kỹ thuật sử dụng đất và vi khuẩn trong đất như dạng “dấu vân tay” mới chống tội phạm. Nhóm Nghiên cứu thuộc Viên Nghiên cứu và Khoa học Môi trường (ESR), dưới sự lãnh đạo của nhà vi sinh học môi trường Jacqui Horswell, đã phát triển một hệ thống phân tích AND vi khuẩn trong đất để xem có hợp với các mẫu đối chiếu hay không. Ông Horswell giải thích: “Vì giờ đây chúng ta có thể so sánh toàn cộng đồng
(Vi khuẩn) nhờ AND, chúng ta có thể mã hóa một mẫu đất dựa trên cộng đồng AND này. Thành thử cần làm nhất là xem xét vi khuẩn trong đất”

Để có được “tiểu sử” vi khuẩn trong đất, nhóm ESR nghiên cứu một gen tạo protein gọi là 16H rRNA. Kỹ thuật này thường được sử dụng trong nghiên cứu môi trường, gọi là “đa phân mảnh hạn chế đầu dài đầu cuối”, được nhóm Horswell ứng dụng vào khoa học hình sự. Khi các nhà khoa học đã trích xuất AND từ các vi khuẩn trong đất, họ sử dụng một máy sao chép sinh học (PCR) để làm các bản sao AND cho gen 16H rRNA. Rồi họ chuyển cho một chương trình máy tính, để nó xem xét và quyết định. Cái hay của kỹ thuật này là nhờ có biểu đồ, rất dễ chứng minh mẫu xét nghiệm. Hơn nữa, các nhà khoa học hình sự cho biết sinh học phân tử rất dễ xử lý kỹ thuật này, như vậy có thể kiểm tra đều đặn mà lại ít tốn kém.

Ngoài ra, các nhà khoa học cũng muốn lập hệ cơ sở dữ liệu AND của vi khuẩn trên đất đai ở New Zealand, hệ này cho phép họ tính xác xuất trùng hợp ngẫu nhiên của mẫu đất này với mẫu khác. Cũng với phương pháp này, người ta đã tính xác xuất trùng hợp giữa hai mẫu AND người là rất hiếm.

Dữ liệu này cho phép các nhà khoa học tìm ra lai lịch của mẫu đất lạ nào đó bằng cách đưa mô tả mẫu đất ấy vào phân tích, loại môi trường sống của đất sẽ được thể hiện rõ. Thành thử nếu đất dung chon nạn nhân là cát, cảnh sát có thể ra lệnh lục soát bãi biển ngay lập tức.

Tiến sĩ Arpad Vass, nhà nghiên cứu khoa học hình sự tại phòng thí nghiệm Quốc gia Oak Ridge và cộng tác với Body Farm, rất thích làm việc với tiến sĩ Rarchel Parkinson (New Zealand). Cùng với ESR, Parkinson đang nghiên cứu loại vi khuẩn cơ thể sản sinh ra khi nó phân hủy. Bằng cách quan sát đất và vi khuẩn trong cơ thể phân hủy, Parkinson hy vọng sẽ tìm ra một loại công cụ khác giúp xác định chính xác thời gian chết, đặc biệt quan trọng đối với xác phân hủy giai đoạn cuối. Các nhà nghiên cứu ESR nghi ngờ một số loại vi khuẩn – có thể do cơ thể phân hủy hoặc có sẵn trong đất – sẽ bùng phát ở một giai đoạn nào đó, tương tự như cách côn trùng và ruồi nhặng đến xác chết vậy. Quãng thời gian sinh sôi của vi khuẩn có thể dung để ước lượng thời gian chết.

Từ đó, chúng ta thu thập đất từ dưới cơ thể… rồi so sánh ngược lại với cơ sở dữ liệu – có thể là những thời điểm đã biết và xem xét thời điểm đặc biệt đã biết xuất hiện, trong vòng hai năm, ESR hy vọng chế tạo hoàn chỉnh thiết bị phân tích đất – AND, và nó sẵn sang cho sử dụng tại các tòa án New Zealand trong thời gian 5 năm tới.

Nguồn: The Guardian & New Scientist